Zeventien jaar geleden verliet Kristof haar met de woorden: ‘Dan houdt het op, Nicola’. Hun dochter Marie was een jaar of drie. Nu geeft Bee haar de bons met woorden van gelijke strekking. En dat juist op het moment dat Nicola’s onderzoeksaanvraag is afgewezen en ze ‘geen idee had hoe dit nu verder moest’. Zeven jaar was ze met Bee, ze was nog nooit zo lang met iemand samen geweest. Nadat Kristof was weggegaan, vree ze een jaar of twee met ‘een lange oncoloog’, die Johan heette. Er was wel intimiteit, ‘maar een relatie was het niet echt te noemen’. Een omgangsvorm die wel weg had van die van Sev en David uit het vorige boek van Marijke Schermer (1975), ‘Liefde, als dat het is’.
Nicola is gepromoveerd op het coronavirus. Niet die variant waar we een aantal jaren later mee te maken kregen, al weet ik daar door mijn onderzoek het nodige van. Deze pas verschenen roman In het oog speelt na de pandemie. In het voorlaatste hoofdstuk staat: De wind was gaan liggen, het was nat en lenteachtig, alles in de knop, najaar 2022 en het vroege voorjaar van 2023. Een deel van het centrum was afgezet en ik herinnerde me dat er een grote demonstratie van boeren en extreemrechtse partijen op stapel stond. Het Malieveld is dan niet ver, al herken ik Den Haag niet in de studentenstad die het decor vormt van In het oog.
In eerdere boeken liet Marijke Schermer het perspectief soepel meebewegen met de karakters, in dit boek koos ze voor een ik-perspectief. Dat maakt de hoofdpersoon bij voorbaat onbetrouwbaar, al was het maar omdat de lezer haar nauwelijks kan controleren.
Nicola geeft de voorkeur aan kijken boven bekeken worden, begeert liever dan ze begeerd wordt, ligt liever dan ze praat. Emoties en lichamen en hoe ze elkaar beïnvloeden. Terwijl ik op de koffie wachtte ging ik op de koele plavuizen liggen. In een restaurant treft haar de blik van een man van wie ze het idee heeft dat ze hem moet leren kennen. Ik had het idee dat hij mij nodig had. Enkele dagen later weet ze waar hij woont, hoe zijn huis is ingericht, dat hij Louis Kosta heet, een kind heeft, getrouwd was met Lily Blaauw en omgang heeft met de mooie Eva Wilterdink. Ontmoet heeft Nicola hem dan nog niet. Nadat ze zijn sleutel heeft gekopieerd bij de ijzerhandel, heeft ze hem weer onder de bloempot gelegd.
Marie viert haar twintigste verjaardag en iedereen is er. Kristof en Bella, zijn nieuwe vriendin, haar tienerkinderen Sam en Mex, Bee en jeugdvriendin Sophie die in de zorg werkt. Marie stelt Nicola voor aan haar vriend James die alles bleek te weten over het Nederlandse punkbandje Amoc en dat Amoc ook de naam is van de stroming in de Atlantische Oceaan die warmte over de aarde transporteert en die volgens de jongste inzichten ieder moment tot stilstand zou kunnen komen met allerlei nog niet goed te peilen gevolgen. Behalve daarover, gingen de gesprekken over liefde, seksualiteit, koopkracht, politiek en over weilanden zonder vlinders en met omgekeerde vlaggen. Niemand, zei Marie, heeft het over de werkelijkheid.
In Liefde, als dat het is hield Davids jongste dochter Ally in de hete zomer van 2018 aandacht voor klimaatverandering, Marie zorgt deze keer voor een krachtige ondertekst, zodat In het oog niet alleen gaat over Nicola’s promiscue avonturierschap.