Aan mijn lessen valt nog veel te verbeteren. Ik zou bij collega’s kunnen kijken. Maar als zij les hebben, heb ik dat ook en alle keren dat ik bij hen binnen loop, komt het rumoer en de deining me bekend voor en zie ik dat het goed is. Ik zou me meer op de hoogte kunnen stellen van recente inzichten en ontwikkelingen in de vakdidactiek van het moedertaalonderwijs. Maar er liggen drieënvijftig schrijfopdrachten te wachten op correctie en een cijfer en de jaren dat ik les geef hebben me geleerd dat enige arrogantie en eigenwijsheid helpt om mij staande te houden. Zolang ik daar niets van laat merken tenminste.
Ik vroeg de leerlingen van vijf havo kort op te schrijven wat ze aan de cursus schrijven van de afgelopen weken hadden gehad. Het proefwerk was voltooid en ingeleverd, maar nog niet nagekeken. Ik had mijn hele arsenaal aan oefeningen, tips, powerpointpresentaties, persoonlijke gesprekken, commentaren op ingeleverd werk en digitaal overleg (niet alleen onder schooltijd, maar ook in het weekend en op dagen dat ik niet werk) uitgeput, maar ik kon me na afloop geen voorstelling maken van wat ervan zou beklijven in de hoofden en harten van mijn leerlingen.
De lessen hielpen wel, ook al deed je niet anders dan opletten, was het bondige en nuchtere commentaar van een van hen. Een ander schreef: ik heb eigenlijk niks gedaan in de les, wel ging de toets volgens mij wel goed (een 5,3). Hoewel mijn inzet over de afgelopen periode matig was, heb ik het gevoel dat u er alles aan heeft gedaan om me toch iets te leren. De schrijftips waren handig. volgens een derde commentaar. Een vierde schreef: ik denk dat de tips erg handig geweest zouden zijn. Eerlijk gezegd heb ik er zelf niet naar gekeken, maar dit kwam omdat ik het vergeten was. Wel kwam er een bepaalde druk door u op om alles op tijd in te leveren wat erg fijn was. Die leerlingen van mij kunnen veel meer dan ze laten zien; dat geeft hoop voor de komende examens.
Kritiek op het schoolse onderwijs zoekt vroeg of laat houvast in de eigen schoolervaringen. Daarin verschillen ingewijden niet van buitenstaanders en dat geldt voor ouders, bestuurders, politici en beleidsmakers. Dat is eigenlijk ook wel logisch, tenslotte kent het onderwijs geen buitenstaanders, we zijn er allemaal ooit ingewijd. Wij maken ons zorgen over de vorderingen van de huidige generatie die maar aan het scherm zit geplakt, omdat wij niet beschikten over een smartphone, maar hutten bouwden in de buitenlucht. Alsof met een paar hutten zonder wifi het leren beter zou gaan.
Onze leerlingen zijn de enigen die niet vatbaar zijn voor deze hang naar het verleden. Zij hebben geen geschiedenis met het onderwijs, ze zitten er middenin terwijl ze luisteren naar hun leraar die zegt: ik zal je iets leren / ik heb er lang over nagedacht / in het water schrijven kan ik niet / in de wolken schrijven kan ik niet / maar herhaal het vergeten verhaal, zoals Lucebert (1924 – 1994) dichtte.
De redding van het Nederlandse voetbal op het internationale podium is sinds dinsdag in handen van de nieuwe bondscoach Ronald Koeman. De Volkskrant prees zijn pragmatische aanpak bij PSV en Everton, maar waarschuwde ook voor schaduwkanten van de nieuwe trainer: Koeman is een melancholicus; te vaak verwees hij naar zijn loopbaan als speler. De huidige, vaak met minder talent gezegende generatie, zit niet altijd te wachten op verhalen over vroeger.
Lesgeven is een melancholisch bedrijf.