Het kwam door de merel die elke ochtend dat themaatje uit Once in a lifetime kwinkeleert: same as it ever was – same as it ever was, en door de verveling van het gekluisterd zijn aan huis en tuin, dat ik mij voor de computer zette en op youtube de concertregistratie Stop making sense van The Talking heads opzocht en mezelf een glas witte wijn inschonk. Als frontman David Byrne, op ongeveer driekwart van het concert even naar achteren gaat om zich te verfrissen, kondigt drummer Chris Frantz (1951) The Tom Tom Club aan, het geluid verschiet van kleur en op een funky sediment van bas, synthesizer en slagwerk bloeien drie vrouwenstemmetjes op die vragen: What you gonna do when you’re out of jail?, de eerste regel van Genius of love.
En omdat van het een het ander komt, zat ik een dag later met de hoofdtelefoon op te luisteren naar de song waarmee het voor The Tom Tom Club allemaal begon, Wordy rappinghood uit 1981. Voor de talenstudenten die we waren, was het nummer onweerstaanbaar, omdat het met een geluid van een schrijfmachine begon, omdat het begint met de frase What are words worth?, of omdat je er onmogelijk stil bij kunt blijven zitten. Het refrein van het nummer is een kinderliedje met de tekst: Ram sam sam, a ram sam sam / Guli guli guli guli guli ram sam sam / Haykayay yipi yaykayé / Ahou ahou a nikichi .
Frank Martinus Arion (1936 – 2015) schreef in 2003 het essay Vrijen met slavenmeisjes. In die tekst die dat jaar in het tijdschrift Optima verscheen, overtuigde hij zijn lezers ervan dat de (toekomstige) neerlandicus over de grenzen moet kijken, zich niet moet opsluiten in Hollandse tradities en Indo-Germaanse taalfamilies en stambomen, maar ook oog moet hebben voor Spaanse en Portugese invloeden, de Creoolse talen van West Afrika, Indonesië en het Papiamentu. Om zijn claim kracht bij te zetten, citeert hij het aftelrijmpje Iene miene mutte / tien pond grutten / tien pond kaas / iene miene mutte / is de baas. Die tekst gaat terug op West Afrikaanse of Portugese bronnen: Ine mine mute / Temp de gruta / Temp de kasa / Ine mine mute / Es de bas , dat vertaald kan worden als: Meisjes veel / Tijd om te vrijen / Tijd om te trouwen / Meisjes veel / Daar beneden. Bepaald geen onschuldig versje, dat is ontstaan aan boord van de slavengaleien.
Tina Weymouth (1950), de bassist van The Tom Tom club en schrijfster van de tekst van Wordy rappinghood, legt in een minidocumentaire gemaakt voor de Top 2000 uit dat ze het kinderliedje met haar zussen Laura en Lani zong toen ze in Frankrijk woonden. Ook dit liedje zou van Afrikaanse oorsprong zijn.
Dat is goed mogelijk. Wikipedia wijst op een Marokkaanse oorsprong. Guli zou zoveel betekenen als vertel me en Haykayau yipi yaykayé zou een verbastering zijn van a rafiq a rafiq, vriend of maatje. Over de betekenis van A ram sam sam, tast de digitale volksencyclopedie in het duister en de vierde regel Ahou ahou a nikichi komt in het lemma helemaal niet voor.
Als het nummer is afgelopen doe ik de hoofdtelefoon af. Het raam staat op een kier. Buiten doorklieft een ijl gefluit de stilte van de pandemie. Guido Gezelle (1830 – 1899) omschreef het als “Zie, zie, zie, / zie ! zie ! zie ! / zie !! zie !! zie !! / zie !!!”.
De gierzwaluwen zijn teruggekomen.