De jaren negentig waren mijn turbulentste. Het einde van een relatie, het begin van liefde voor altijd. Reizen naar Portugal, Italië, Peru, Bolivia, Mali, Zuid India en Myanmar. Ik leerde zingen in een koor en in de tweede helft van het decennium overleed elk jaar iemand van de familie; vader, broer, zwager, schoonvader. Ondertussen stortte mijn woning langzaam in en bereidden we de bouw van een nieuwe voor. Las of hoorde ik later over de laatste tien jaar van de eeuw, dan viel me op hoeveel me was ontgaan. Ja, de dramatische dood van Lady Di en Dodo Al Fayed op 31 augustus 1997 weet ik nog en de oorlog op de Balkan, hoe de hoop na de val van de muur in 1989 vervloog door de massaslachting waar de naam Srebrenica aan verbonden is. Goed, kortom, dat Daan Borrel (1990) mij met de roman ‘De Dragers’ bijpraat.
De gebeurtenissen in het boek zijn ingeklemd tussen twee onweersbuien en tussen de dood van Benjamin Netanyahu in 2035 en zijn eerste verkiezingsoverwinning in 1996. In oktober van dat jaar is Maria voldoende hersteld van haar eerste bevalling om haar werk als advocaat te hervatten. Ze staat de nabestaanden bij van Layla Achachbar, die bij de geboorte van haar kind is overleden. Miscommunicatie denkt Maria, moord volgens de familie, omdat ze buitenlanders zijn.
Maria had een paar jaar eerder Natasha bijgestaan in een zedenzaak; Ik herinner me het genotzalige gevoel in mijn onderbuik dat we hem gepakt hadden. Dat die viezerik de bak in ging. Het hoopvolle gevoel ook dat hiermee toekomstige verkrachtingszaken zouden veranderen. De wereld moest nog dertig jaar wachten op Gisèle Pélicot, maar er was iets begonnen.
Iemand zal boeten voor wat Layla is aangedaan, zingt het in Maria’s hoofd als ze op de tram wacht, onderweg naar het gerechtsgebouw. In het hokje hangt een reclame van een nieuw pizzabedrijf, een blote vrouw heeft alleen een heel kort rokje aan. Voor haar kruis houdt ze een pizzadoos. De lekkerste dozen van heel Nederland, staat er, nu afhalen! Een maand geleden had ze dat rokje niet eens aan. ‘Nodeloos kwetsend en in strijd met de goede smaak’, oordeelde de Reclame Code Commissie. Het heeft New York Pizza niet geschaad.
Tijdens de zitting, waar op de secretaris na, alle leden van het hof en van de tuchtcommissie man zijn, verwijst de advocaat van de gynaecoloog die voor Layla verantwoordelijk was, in zijn verweer naar onderzoek waaruit blijkt dat vrouwen afkomstig uit de Afrikaanse regio van mevrouw Achachbar een lagere pijngrens hebben, waardoor ze hun klachten regelmatig vergroten. Maria kent het onderzoek niet. Het klinkt bizar, kan zoiets?
Ik stop met lezen. Is Maria toch niet de briljante advocaat die mij in een eerder hoofdstuk is gepresenteerd? Hoe kan ze dit hebben gemist? En waarom vraagt ze niet of haar opponent werkelijk meent dat Layla Achachbar dit onderzoek kende en zo sluw was om de uitkomsten ervan in haar voordeel aan te wenden en de gynaecoloog om de tuin te leiden?
Ik zette de computer aan en scrolde door verschillende sites terwijl langzaam tot me doordrong dat de speculaties over de pijngrens van migranten nog volop woeden en zijn gekleurd door vooroordelen en institutioneel racisme.
En dan is er nog een zwerm spreeuwen in de kamer. Voooeeem, voor ik ook maar één geluid kan uitbrengen, vliegt de zwarte massa via mijn vagina mijn buik in. Ik hap en slik ze, scherpe pootjes, puntige snavels, in één keer door.