Harky

Op de vroege kerstochtend van 2008 zond radio 1 ‘De Kerstpijp’ uit. Het ging om een hoorspel van de hand van Geerten Meijsing (1950), geproduceerd door Martijn van Spaendonck: De pater familias van ‘het bohemienhuishouden’ Van Bemel, besluit geen kerst te vieren, daar dat ‘te duur kwam’. Het spijt vooral de zwaar gelovige jongste dochter Theresa, die van haar geld, gespaard met het rondbrengen van ‘luxe reclamedrukwerk’ er toch in slaagt een kostbaar cadeau voor haar oude vader, in betere tijden succesvol zanger van het Napolitaanse lied, te verzorgen. De vertelling duurt bijna een half uur en was onderdeel van het VARA-nachtprogramma van Paul van Gelder.

Tijdens een teamvergadering op school had de afdelingsleider Van Gelder aan ons voorgesteld als de nieuwe collega Nederlands. Een oudere man met een rond gezicht, sprekende ogen, lange grijze lokken en een volle baard van dezelfde kleur. Geruit overhemd, spijkerbroek, de voeten in laarzen gestoken. Zijn stem kwam me vaag bekend voor toen ik in de personeelskamer met hem in gesprek raakte. In die tijd luisterde ik ’s nachts niet naar de radio en in de jaren zestig, toen Van Gelder – nog geen twintig jaren oud – als D.J. Harky elke week drie miljoen luisteraars bediende, kon ik radio 227 niet vinden op de zenderschaal van de buizenradio in de woonkamer. De lezers en lezeressen van Muziek Parade gunden Van Gelder destijds een plaatsje in de top vijf van beste deejays samen met Joost den Draayer, Herman Stok, Jan van Veen en Rob Out.

In juli 1967 verdween radio 227 uit de ether. Van Gelder verkaste naar de VARA, werkte met Jan Douwe Kroeske en Koos Zwart, bezocht het avondgymnasium, ontmoette zijn vrouw Sieka, rondde de studie Nederlandse taal- en letterkunde af in 1988, verzorgde vijftien jaar lang het nachtprogramma Geen tijd en was actief op Radio Lelystad en diverse regionale radiostations in Noord Holland.

Dat hij na zijn zestigste verjaardag in het onderwijs begon, had alles te maken met opdrogende inkomstenbronnen. De VARA liet de nacht steeds meer aan beginnende makers, de budgetten van regionale zenders waren beperkt. De tijd van de Boomers achter de radiomicrofoons was voorbij. Van Gelder verzorgde de VARA-kerstnacht in 2008 omdat zijn jongere collega’s dan graag met hun familie onder de kersboom zaten. Ik kon hem vertellen dat Jan-Paul van Spaendonck (1956) en Geerten Meijsing met een kersthoorspel bezig waren. Wat is er stemmiger in de stille nacht, heilige nacht?

Het onderwijsavontuur in de nieuwe polder van Paul van Gelder was geen succes. Zijn nieuwe werkgever had hem niet geworven om zijn rijke ervaring in het maken van radiocartoons, zijn onuitputtelijke kennis van Americana uit de jaren vijftig, zestig en later of zijn taalgrappen (muziek … en toch luister je even). Tijdens zijn lessen liepen leerlingen over de gangen, de collega’s hadden er last van en als ’s avonds laat de telefoon ging, was het Paul die er op het laatste moment achter kwam dat hij anderdaags een toets moest geven; waar of hij die kon vinden.

Ik herinner het me nu ik lees dat hij twee december is overleden. Alvleesklierkanker, zevenenzeventig jaar.

Thuis bij de moeder van Geerten Meijsing stond die kerstnacht van 2008 de radio aan. Ze hoorde de stem van haar zoon, terwijl iemand van de thuiszorg haar hielp. Hij woont ver weg, zei ze, in Italië.

De Kerstpijp is nog te beluisteren op Pauls website .